Korzyści płynące z oddychania w jodze

Oddech jest jedną z najbardziej naturalnych czynności życiowych, która odbywa się w zdecydowanej większości bez naszego świadomego udziału. Od pierwszego oddechu zaczyna się nasze życie, a ostatni oddech to życie kończy.

Oddech wpływa na nasze zdrowie, na naszą sprawność fizyczną i psychiczną. Potrafi uspokoić nadmierne wzbudzenie emocjonalne, ale też i pobudzić energię życiową. Pomaga zwiększyć koncentrację, zdolność funkcjonowania pamięci, rozwija kreatywność i procesy poznawcze. Wpływa na rozluźnienie ciała, jednocześnie zwiększa odczuwanie pozytywnych emocji. Uspokaja umysł i rozświetla skórę, dotlenia i detoksykuje organizm.

W praktyce jogi to właśnie oddech jest najważniejszym elementem. Praktyka jogi to nie zaawansowane pozycje, maksymalne zakresy ciała - to właśnie oddech, uważność i budowanie świadomości.

Pięknie podsumowuje to znana nauczycielka jogi, Kino McGregor: "Dobrze wykonane pozycje, akrobatyczne ruchy i poruszające się dłonie pozostaną tylko ozdobnikami, jeśli nie dołączymy skupienia na oddechu, który stanowi serce jogi".

Techniki oddechowe w jodze nazywa się Pranayama. Prana w sanskrycie oznacza oddech, yama oznacza wydłużanie. Kontrolowanie własnego oddechu i jego prowadzenie w określony sposób powoduje pewne reakcje psychofizyczne, które dają poczucie jedności ciała i umysłu. Poprzez oddech możemy także doświadczyć wyższych stanów świadomości, ponieważ oddech i jego obserwacja są jednym ze sposobów medytacji.

Istnieją dwa podstawowe sposoby oddychania w jodze:

1. Oddech brzuszny – w tej metodzie brzuch wypełnia się i otwiera podczas wdechu, natomiast zmniejsza swoja objętość i niejako cofa się w stronę pleców podczas wydechu. Na początku najlepiej rozpocząć tę praktykę w pozycji leżącej, łatwiej będzie się rozluźnić. Tu grawitacja spowoduje, że wdech będzie musiał być bardziej aktywny, a wydech pasywny. Gdy oddech brzuszny w pozycji leżącej stanie się bez wysiłkowy, można spróbować poćwiczyć go w pozycji siedzącej – wtedy wdech będzie pasywny, niejako samoistny (oczywiście przy rozluźnionym brzuchu), a wydech staje się aktywny, inicjowany ruchem cofnięcia się brzucha w stronę pleców. Taki rodzaj oddechu, prawidłowo prowadzony, jest bardzo relaksujący, ale też koryguje błędne nawyki oddechowe (np. płytki oddech szczytowy). Pozycja siedząca, w której praktykujemy oddech brzuszny, powinna być wygodna, a kręgosłup wydłużony. Zaleca się, aby opanować oddech brzuszny zanim przejdzie się do innych technik oddechowych. W tego rodzaju oddychaniu przepona obniża się, zmniejsza się przestrzeń w jamie brzusznej, stąd brzuch się „ otwiera” i narządy pozostają rozluźnione. Oddech brzuszny wykorzystywany jest w technikach zwanych „kapalabhati” i „ bhastrika”. Jednak technik tego typu, bardziej zaawansowanych, najlepiej uczyć się pod okiem doświadczonego nauczyciela.

2. Oddech piersiowy (przeponowo – żebrowy) – w tej technice oddychania pilnujemy, aby ściana brzucha była stabilna, nieruchoma, dzięki czemu przy wdechu przepona ma ograniczone możliwości ruchu w dół, co z kolei powoduje, że ten wdech rozszerza dolne żebra na boki i otwiera klatkę piersiową. Wydech jest tu procesem odwrotnym. Ten rodzaj oddechu, po opanowaniu oddechu brzusznego, zaleca się praktykować w pozycji siedzącej. Można ułożyć jedną dłoń na brzuchu, aby kontrolować jego bezruch, a drugą na dolnych żebrach - aby poczuć, czy się rozszerzają.

Gdy już opanujemy oddech brzuszny i przeponowy, można przejść do oddechu pełnego, który jest połączeniem obu powyższych. Dobrze jest zacząć od wypełnienia podczas wdechu najpierw klatki piersiowej, a potem brzucha, natomiast przy wydechu odwrotnie – najpierw opada brzuch, potem opróżniany klatkę piersiową.

Ważnym elementem jest wykonywanie wdechów i wydechów w miarę możliwości przez nos oraz utrzymanie wydłużonego kręgosłupa w wygodnej pozycji siedzącej. Próbujemy „wyrównać” oddech, prowadząc go tak, aby długość wdechu i wydechu była taka sama. Można zacząć od „ liczenia” długości wdechów i wydechów, wydłużając je w miarę możliwości i postępów w praktyce, bez wywoływania napięcia. Oddech powinien być miarowy, spokojny, miękki i jednolity.

W bardzo znanym dziele o Jodze – Upaniszadach podane jest, że „wdech powinien być jednolity i przypominać picie wody przez słomkę, a wydech płynny jak przelewanie oleju z jednego naczynia w drugie”.

Wśród bardziej zaawansowanych technik są m.in. oddech Ujjayi, charakteryzujący się charakterystycznym szmerem podczas oddychania, Kumbhaka – z zatrzymaniem po wdechu lub wydechu, Bhamari – ze specyficznym dźwiękiem przypominającym brzęczenie pszczoły, czy Nadi Shodana – uważanym przez wiele szkół za najważniejszą Pranayamę – oddechem oczyszczającym i harmonizującym. Techniki zaawansowane szczególnie powinno się praktykować pod okiem wykwalifikowanego i doświadczonego nauczyciela.

Zalet prawidłowego, świadomego oddechu jest wiele – od czysto fizycznych, fizjologicznych, poprzez emocjonalne czy mentalne. Lepszy oddech to lepsza jakość życia, pod wieloma względami. Tak niewiele potrzeba, a zmienić może się wiele.

Jeśli chcecie dowiedzieć się więcej i poznać jogę od podstaw, zapraszamy do udziału w szkoleniu PFS YOGA.