Dlaczego się starzejemy? – w jaki sposób żyć wiecznie!

Od wieków ludzkość próbuje zwyciężyć śmierć i starość, od kąpieli w mleku kozim jakie stosowała Kleoparta, poprzez próbę wynalezienia kamienia filozoficznego przez średniowiecznych alchemików, masek ołowianych stosowanych przez renesansowe damy dworów do dożylnych wlewów witam, składników odżywczych i zabiegów plastycznych. Dlaczego się starzejemy i czy ten proces można odwrócić?

To wszystko przez ograniczenia! Ogranicza nas podział komórkowy. Według limitu Hayflicka, każda komórka w danym organizmie może podzielić się określoną ilość razy, po czym ulega tzw. kontrolowanej śmierci komórkowej (czyli apoptozie). Im bliżej końca – ostatnich podziałów tym bardziej organizm się starzeje. Niestety nie jesteśmy żółwiami z Galapagos czy starożytnymi rybami , które żyją setki czy tysiące lat. Ilość podziałów komórek u człowieka to około 50 – przez co średnia długość życia wynosi ok 80lat. Dlaczego istnieje podział czyli dlaczego musimy kiedyś umrzeć?

Rys. Podział komórkowy wdł limitu Hayflicka.

Według teorii Weismanna musimy umrzeć by zwolnić miejsce następnemu pokoleniu, dzięki czemu gatunek ludzi ewoluuje. W taki sposób przetrwa tylko najsilniejszy osobnik (w naszym wypadku homo sapiens sapiens). Inne teorie zakładają, że komórki (organizm) musi umierać by nadmiernie nie mutować, czyli podział musi zostać zahamowany. Tylko „komórki nowotworowe” mają nieograniczony podział, przez co mogą dzielić się wiecznie… Dlatego też organizm musi sobie z nimi radzić i codziennie pozbywa się dziesiątki zmian kancerogennych. Problemem z ich usuwaniem pojawia się wraz z wiekiem im jesteśmy starsi tym gorzej  funkcjonuje nasze ciało, szybciej się eksploatujemy. Gdy osiągamy wiek starczy proces starzenia istotnie się spowalnia. Jak to mówią byle do 75 a później z górki, według teorii gdy kończy się wiek produkcyjny większość gatunków jest nieużytecznych – umierają, jednym z nielicznych wyjątków jest człowiek.

Wiemy, że z biologicznego punktu widzenia nie możemy być nieśmiertelni. Ale jak przedłużyć życie? To proste należy opóźnić apoptozę – w jaki sposób:

1. Odpowiednia aktywność fizyczna – aktywność fizyczna zapewnia odpowiednią homeostazę organizmu. Za duża aktywność prowadzi do: wzmożonego zapotrzebowania na tlen, większej ilości wolnych rodników… przez to tworzy się więcej komórek nowotworowych, następuje szybszy podział komórkowych – konsekwencją czego żyjemy krócej. Oczywiście brak aktywności jest przyczyną otyłości, najpoważniejszej choroby cywilizacyjnej (która prowadzi do przyspieszonej apoptozy)
2. Zmniejszona energetyka diety – Badania na gryzoniach wykazały że zwierzęta, które spożywały mniejszą ilość kcal niż CPM (całkowite zapotrzebowanie energetyczne), żyły nawet o 30% dłużej niż szczury spożywające odpowiednią ilość energii. U gryzoni spożywających nadmiar kcal pojawiła się większa ilość cytokin prozapalnych przez co żyły zdecydowanie krócej.
3. Przeciwutleniacze – można by rzec temat rzeka, najogólniej im mniej reaktywnych form tlenu tym mniej zmian nowotworowych w organizmie. Przeciwutleniacze to nie tylko witamina C, należy pamiętać o witaminie A, E, chlorofilu, polifenolach czy kofeinie.
4. Unikanie promieniowania kosmicznego.
5. Obniżona temperatura ciała – Podejście czysto hipotetyczne gdybyśmy obiżyli temperaturę ciała procesy podziału komórek zachodziłyby wolniej, żylibyśmy dłużej ale jest to niebezpieczne (hipotermia jest śmiertelna). Z drugiej strony podwyższona temperatura przyspiesza starzenie się organizmu – dlatego też wszelakiego rodzaju termogeniki, T3 czy wprowadzanie się w stan gorączki nie jest korzystny dla organizmu.

Niestety jako istoty biologiczne nie będziemy żyć wiecznie ale patrząc na ewolucję, genetykę i technologię komputerową, najprawdopodobniej człowieka czeka hybrydyzacja… ale obecnie postarajmy się żyć „higienicznie” i cieszyć się zdrowiem.

Bibliografia:

Lubert Stryer: Biochemia.

Biologia molekularna w medycynie : elementy genetyki klinicznej.

R C Allsopp i wspł. Telomere length predicts replicative capacity of human fibroblasts.

Pereira-Smith OM, Smith JR. Genetic analysis of indefinite division in human cells: identification of four complementation groups

Mills RG, Weiss AS. Does progeria provide the best model of accelerated ageing in humans?